Pokrywa do akwarium: konieczny element czy zbędny dodatek?

Wielu akwarystów już na etapie planowania zbiornika zastanawia się nad tym, czy wybrać akwarium zamknięte od góry pokrywą oświetleniową czy może lepsze będzie akwarium otwarte. Jakie są możliwości wyboru oświetlenia do akwarium z pokrywą?

Pokrywa do akwarium to taki element wyposażenia zbiornika, który nie zawsze jest potrzebny. W zasadzie zależy to od decyzji samego akwarysty, ale są też inne ważne przesłanki do korzystania z pokryw na zbiornikach. W dzisiejszym artykule skupię się właśnie na akwariach wyposażonych w pokrywy oświetleniowe. Podpowiem też na co zwrócić uwagę przy doborze oświetlenia w takim akwarium.

 Do czego służy pokrywa w akwarium?

Pokrywy akwariowe mogą pełnić jednocześnie kilka funkcji. Pokrywa oświetleniowa:

• zabezpiecza akwarium przed wydostaniem się z niego ryb i innych stworzeń wodnych,
• jest dobrą platformą do instalacji oświetlenia akwarium i innego jego wyposażenia, jak grzałki, filtry, etc.,
• chroni przed nadmiernym parowaniem wody i oziębianiem się jej,
• zabezpiecza zbiornik od góry przed dostawaniem się do środka zanieczyszczeń mechanicznych i kurzu,
• zabezpiecza przed domownikami, np. małymi dziećmi czy zwierzętami domowymi – swoją drogą koty bardzo lubią „bawić się” z rybkami,
• chroni przed ogólnym zawilgoceniem pomieszczenia, w którym stoi akwarium.

 

Spośród wszystkich wymienionych wyżej funkcji, według mnie najważniejsze jest zapobieganie wydostawaniu się ze zbiornika hodowanych przez nas zwierząt wodnych. Można znaleźć sporo gatunków, które mają tendencję do wyskakiwania (np. pyszczaki, ryby bytujące przypowierzchniowo, krewetki, ślimaki ampularie). Ale warto też wiedzieć, że może się to przydarzyć w każdym akwarium, bez względu na hodowany gatunek. Wystarczy tylko, że ryby i inne stworzenia będą zestresowane, choćby np. nagłym wyłączeniem światła.

Nie zawsze jednak taka pokrywa jest konieczna. Czasem wystarczy założenie tzw. korony, która podwyższy zbiornik albo nałożenie odpowiednio wyciętej szyby, co utrudni zwierzętom wydostanie się z akwarium.

Gotowa pokrywa – kiedy ją wybrać?

Załóżmy jednak, że z różnych względów zdecydowaliśmy się na akwarium z pokrywą oświetleniową. Kiedy możemy wybrać gotową standardową pokrywę? Zazwyczaj robi się to w kilku przypadkach:

• zaczynamy dopiero przygodę z akwarystyką i nie mamy jeszcze doświadczenia,
• mamy akwarium o standardowych popularnych wymiarach,
• nie mamy „zacięcia” do majsterkowania,
• nie mamy zbyt wiele czasu na indywidualne projekty,
• mamy ograniczone środki finansowe (niewielki budżet przeznaczony na pokrywę).

Najprościej kupić cały kompletny zestaw akwarystyczny, bo to bardzo wygodne, komfortowe rozwiązanie. Szczególnie, gdy jesteśmy na początku akwarystycznej drogi i mamy gruby portfel.

Zamawiając taki gotowy zestaw akwarystyczny musimy się jednak liczyć z dużym wydatkiem, ponieważ zestawy łącznie z szafką pod akwarium i zrobioną pod jej kolor pokrywą akwarystyczną dość dużo kosztują. Trzeba też uzbroić się w cierpliwość, bo większość zestawów akwarystycznych wykonywana jest na zamówienie pod indywidualnego Klienta.

Często lepiej i taniej będzie samemu skompletować wszystkie akcesoria, łącznie z akwarium i pokrywą, zwłaszcza jeśli planujemy zbiornik o standardowych wymiarach. Producenci mają w magazynach właśnie te pokrywy oświetleniowe dostosowane rozmiarem do najpopularniejszych zbiorników akwariowych. Można je kupić w większości sklepów zoologicznych i w internecie.

Pokrywa akwarium a oświetlenie zbiornika

W ofercie sklepów akwarystycznych spotkamy różne typy pokryw. Mogą to być puste pokrywy aluminiowe lub z tworzywa sztucznego albo już wyposażone w podstawowe oświetlenie np. w tradycyjne, fluorescencyjne świetlówki czy ostatnio bardzo modne oświetlenie LED. Dość często bardziej doświadczeni akwaryści starają się zbudować pokrywę zgodnie z własnymi potrzebami i specyfikacją danego zbiornika. Dobierają też oświetlenie pod potrzeby swojego biotopu.

 Rodzaje pokryw do akwarium

Jakie rozwiązania spotykane są najczęściej w naszej rodzimej akwarystyce?

Pokrywy z tworzywa sztucznego

Dla początkujących lub wprawionych nieco akwarystów dobrym rozwiązaniem może okazać się pokrywa z tworzywa sztucznego. Ogromną zaletą takiej pokrywy jest przystępna cena, niska masa własna oraz możliwość dopasowania do wymiarów akwarium; dostępne są wymiary zintegrowane z popularnymi rozmiarami zbiorników. Pokrywy te mają najczęściej specjalne miejsce na układ elektryczny, uchwyty i otwory do montażu oświetlenia i innego wyposażenia.

Samo oświetlenie do akwarium może być w komplecie z pokrywą, ale nie musi. Pokrywy z tworzyw mają jednak pewne ograniczenia – przeważnie nie da się w nich zainstalować więcej oświetlenia, niż zaplanował producent.

Jednak materiał wyrobu pozwala na wykonanie pewnych modyfikacji w konstrukcji, np. wycięcie dodatkowych otworów na filtry, wiercenie pod uchwyty itp. Przy odrobinie zdolności do majsterkowania taka pokrywa może w zupełności zaspokoić nasze potrzeby, szczególnie w zakresie zbiorników o małych i średnich pojemnościach.

 

Pokrywy z aluminium

Pokrywy aluminiowe to inny, również popularny typ pokryw, lecz tutaj potrzeba już większego budżetu. Cechuje je masa własna wyższa niż pokryw z tworzywa oraz bardzo duża elastyczność doboru rozmiaru i koloru. Pokrywy aluminiowe są wykonywane zazwyczaj na zamówienie i najlepiej sprawdzają się na zbiornikach o ponadnormatywnych rozmiarach czy nieszablonowych kształtach. Wykonane są ze specjalnie do tego celu przygotowanych profili aluminiowych. Mają zazwyczaj dodatkowo zamontowaną otwieraną pokrywę, co ułatwia karmienie ryb, pracę przy zbiorniku, podmianę wody, czyszczenie i konserwację filtrów etc.

Pokrywy z aluminium mają tę niezaprzeczalną zaletę, że bardzo dobrze współgrają z oświetleniem zbiornika. Przede wszystkim gwarantują użytkownikowi wysoki stopień odbicia światła, ponadto nierzadko oferują możliwość przemieszczenia zamontowanego na specjalnej belce oświetlenia. Dzięki temu akwarysta może uzyskać optymalne warunki świetlne dla swojego zbiornika. Pokrywy wykonane z aluminium pozwalają również na szeroką modyfikację rodzaju stosowanego oświetlenia – na belkach zamiast świetlówek akwarystycznych można zamontować zamienniki, na przykład świetlówki lub lampy LED. Można również zainstalować dodatkowo inne rodzaje oświetlenia, według indywidualnych potrzeb.

Materiał takiej pokrywy również daje się stosunkowo łatwo obrabiać i modyfikować, zaś producenci oferują często wykończenie pokrywy w różnych kolorach. Rozwiązanie to przypadnie więc do gustu wszystkim zwracającym uwagę także na najdrobniejsze szczegóły estetyki zbiornika.

 

Źródła światła do montażu w pokrywie oświetleniowej

Jakie źródła światła możemy zamontować w pokrywie akwarium? Jeśli w pokrywie nie ma żadnych akcesoriów do oświetlenia np. oprawek czy uchwytów, które tak naprawdę bardzo ograniczają wybór oświetlenia, możemy zdecydować się na samodzielne dobranie źródeł światła pod kątem rodzaju i ich długości. Na początek mogą to być mniej kosztowne świetlówki akwarystyczne T5 lub T8 albo droższe, ale trwalsze, oświetlenie LED.

Świetlówki T5, T8 i kompaktowe

Świetlówki T5 i T8 to jeszcze wciąż popularne i szeroko dostępne na rynku źródła światła do akwarium. Wybór jest ciągle bardzo duży, choć producenci mocno już okroili produkcję przerzucając się na technologię LED. Sprzedawane są w rozmiarach pasujących do wielkości popularnych zbiorników.

Świetlówki do akwarium różnią się od siebie średnicą (standardowo T5 16mm i T8 26mm), zastosowaną do ich obsługi technologią oraz barwą emitowanego światła. Cechy te określają wydajność i żywotność danej świetlówki oraz wskazują sposób zamontowania jej pod pokrywą. Do świetlówek trzeba dobrać również akcesoria pozwalające na ich montaż, uruchomienie i zasilanie całego zestawu.

Możemy też wybrać świetlówki kompaktowe, ale te spotykane są już sporadycznie w bardzo małych starszych modelach pokryw. Świetlówki kompaktowe są mniej trwałe, bo gorzej zabezpieczone przed wilgocią (dostaniem się do nich parującej wody) i szybciej się „palą”.

Oświetlenie LED do pokrywy oświetleniowej

Choć świetlówki w pełni zaspokajają zapotrzebowanie na światło większości biotopów, wielu akwarystów wybiera jednak coraz częściej oświetlenie LED. W najnowszych zestawach oferowanych przez producentów akwariów takie LED-owe oświetlenie jest już montowane jako standardowe, np. w zestawach Aquael są to moduły LED Retrofit, a w Diversa – lampy LED Expert.

 

W wielu przypadkach oświetlenie jarzeniowe można z łatwością wymienić na LED bez większych przeróbek w pokrywie i zapewnić roślinom i rybom porównywalne warunki bytowe. Jednocześnie zmniejszymy zużycie energii elektrycznej i wysokość rachunków, a żywotność lamp będzie znacznie dłuższa niż świetlówek. Można też dołożyć lampę LED do istniejących świetlówek robiąc swoisty MIX oświetleniowy. Bardzo często taki MIX daje zadowalające rezultaty.

Akcesoria niezbędne do montażu oświetlenia

Do zamocowania oraz uruchomienia oświetlenia w akwarium z pokrywą będą potrzebne odpowiednie akcesoria i osprzęt niezbędny do zasilania.

Przy tradycyjnych świetlówkach musimy zaopatrzyć się w szczelne oprawki, uchwyty czy stateczniki. Bardzo prostym, ale skutecznym rozwiązaniem dla zwiększenia ilości światła w akwarium (przy oświetleniu świetlówkami) jest montaż odbłyśników z aluminium.

Przy tzw. „świetlówkach” LED – tych bez zasilania wewnętrznego – będzie potrzebny odpowiedni zasilacz LED, ale oprócz tego również oprawki czy uchwyty.

W gotowych modułach LED lub lampach LED w postaci szklanej tuby zasilacze są już w komplecie – wystarczy włożyć wtyczkę do gniazda sieciowego. Przy zastosowaniu pasków niezbędne okaże się kupno transformatora i konwertera napięcia.

Pokrywa do akwarium – kiedy jej nie potrzeba?

Przyjrzeliśmy się już zaletom posiadania pokryw akwariowych, znamy ich rodzaje i cechy. A kiedy nie trzeba montować pokrywy?

Tak naprawdę, to decyzja montażu zależy od upodobań akwarysty. Wielu z nich preferuje otwarte akwaria ze względu na duże wrażenia estetyczne takiego zbiornika i nie zamkną go pokrywą nawet za cenę dużych uciążliwości.

Doświadczenie podpowiada jednak, żeby zabudowane pozostawić akwaria o większych objętościach (500+ litrów), mniejsze zaś można zostawiać bez pokrywy. Dlaczego?

Przy dużej pojemności zbiornika występuje spore odparowanie wody, zwłaszcza w ciepłe dni lub przy włączonym ogrzewaniu. Wymusza to nie tylko konieczność częstego uzupełniania wody, ale i powoduje niebezpieczeństwo pojawienia się dużej wilgotności w pomieszczeniu i tworzenie się grzyba w pobliżu akwarium (zwłaszcza przy gorszej wentylacji pokoju).

Pokrywy nie trzeba również stosować przy wykorzystaniu lamp wiszących, które podkreślą urok zbiornika. Świecą jednak intensywniej i mogą rozpraszać ludzi, szczególnie wieczorami, gdy jest już ciemno za oknem.

Polecane produkty