Oczko wodne na wiosnę – przygotowanie zbiornika do nowego sezonu

Oczko wodne po zakończonej zimie wymaga od nas trochę pracy, aby w pełni cieszyć się pięknym jego widokiem w nadchodzącym sezonie. Jeżeli przed nadejściem zimy zadbałeś o oczyszczenie swojego zbiornika wodnego, wówczas tych wiosennych zabiegów pielęgnacyjnych będzie mniej, aczkolwiek są one bardzo potrzebne.
Zatem jakie prace musisz wykonać na wiosnę w swoim oczku wodnym?

Oczko wodne – kiedy zacząć wiosenne porządki?

Jeśli masz przydomowy ogród, a w nim oczko wodne, to kwiecień jest doskonałym miesiącem by na dobre zająć się wszelkimi pracami porządkowymi w ogrodzie. Pierwsze prace możesz już rozpocząć, gdy stopnieje śnieg i lód, a temperatura powietrza i wody już pozwala na przygotowanie oczka wodnego do nowego sezonu.

Jeśli nie przygotowałeś odpowiednio oczka na zimę, do wykonania będzie szereg prac, które mają na celu nie tylko uczynienie oczka atrakcyjnym wizualnie, ale i stworzenie w zbiorniku odpowiednich warunków dla bytowania roślin i ryb.

Jakie prace zatem trzeba wykonać wczesną wiosną, by cieszyć się atrakcyjnym i zadbanym oczkiem wodnym aż do zimy?

Oczko wodne – wiosenne prace w oczku wodnym

Prace przy oczku wodnym należy rozpocząć, gdy temperatura wody osiągnie około 10°C i podzielić je na kilka etapów. Bardzo ważne jest uporządkowanie ewentualnych zniszczeń po zimie i sprawdzenie stanu ryb oraz roślin zimujących w zbiorniku, ale też kontrola urządzeń technicznych takich jak filtry, pompy czy lampy UV. Jeśli tego nie zrobisz, zbiornik wodny nie będzie zbyt atrakcyjnie wyglądać latem.

Kontrola stanu fauny i flory pozostawionej na zimę w oczku wodnym

Przeprowadzając jakiekolwiek prace porządkowe w swoim zbiorniku wodnym koniecznie pamiętaj o żywych stworzeniach, które tam się aktualnie znajdują.

Jeśli w zbiorniku wodnym zimowały ryby sprawdź czy wszystkie przeżyły. Musisz odłowić te ryby, które niestety zimy nie przetrwały. W miarę wzrostu temperatury wody, następuje szybki rozkład martwych organizmów, co dodatkowo zatruwa wodę.

Uważaj zwłaszcza, gdy w oczku pozostały zeszłoroczne liście albo filtr, który nie był używany zimą. Każde poruszenie tej zalegającej warstwy lub uruchomienie filtra bez jego wcześniejszego wyczyszczenia może spowodować wydostanie się bakterii beztlenowych. Twoje ryby się po prostu uduszą. Jeśli ten problem u Ciebie występuje, koniecznie odłów ryby i inne żywe stworzenia na czas czyszczenia zalegających warstw liści i filtra w oczku wodnym. Chwilowe przeniesienie ryb zagwarantuje Ci, że pełna obsada wróci do już oczyszczonego zbiornika.

W kolejnym etapie „pozimowych” prac porządkowych dobrze jest przyjrzeć się nadbrzeżnym roślinom, np. trzcinom, pałkom, trawom i innym. Powinno się je przyciąć blisko gruntu zwłaszcza, jeśli są martwe i wyschnięte. Dzięki odpompowaniu części wody stanie się to łatwiejsze.

Sprawdzanie szczelności oczka wodnego po zimie

Na początek dokładnie obejrzyj  zbiornik i sprawdź stan szczelności oczka wodnego. Szczególnie czy folia lub inne podłoże, którym wyłożone jest dno oczka, nie mają uszkodzeń powodujących wycieki wody. Jeśli takie uszkodzenia powstały, należy je koniecznie naprawić.

Trzeba też obejrzeć krawędzie oczka wodnego i ponownie zamaskować wystające fragmenty folii, odsunięte np. przez wypełzający ze zbiornika lód.

Łatwiejszy dostęp do dna i krawędzi zbiornika będzie, gdy odpompujesz część wody i odsłonisz nieco dno oczka. Dotyczy to szczególnie małych i płytkich zbiorników. Często rozdarcia folii lub pęknięcia podłoża nie są widoczne gołym okiem. Warto napełnić taki zbiornik wodą, odczekać jedną dobę i sprawdzić ile wody ubyło w tym czasie. W dużych zbiornikach obserwujemy, czy nie obniżył się poziom wody.

Jak takie uszkodzenia naprawić?

Wszystko zależy od tego, jaki mamy rodzaj zbiornika i czym wyłożone jest dno oczka wodnego. Oczko wodne w naszym ogrodzie może być:

• gotowym zbiornikiem z tworzywa sztucznego,
• niecką wyłożoną jakimś elastycznym podłożem np. specjalną folią do oczek wodnych,
• cementowe lub wykonane np. z kamieni uszczelnionych zaprawą cementową.

W każdym z tych przypadków, chcąc uzupełnić nieszczelności i pęknięcia w dnie i na krawędziach bocznych oczka wodnego, musimy postępować nieco inaczej.

1. Gotowy zbiornik z tworzywa sztucznego

Dobrze jest już na początku prac naprawczych znaleźć przyczynę powstałych pęknięć takiego gotowego zbiornika, ponieważ może się to powtarzać każdego roku. Często zbiornik jest po prostu niewłaściwie osadzony w podłożu. Poprawienie jego ułożenia czy ponowne „ubicie” ziemi pod zbiornikiem najczęściej likwiduje powstawanie pęknięć w dnie.

Jeśli takie pęknięcie już powstało, do jego naprawy możemy użyć włókna szklanego (np. stosowanego do naprawy jachtów). Materiał naprawczy musi stwardnieć i wyschnąć, żeby nie zatruł mieszkańców oczka wodnego. Uwaga! Może być dla nich szkodliwy!

Najlepiej jednak poradzić się producenta takiego zbiornika i upewnić się, jaka metoda naprawy będzie w tym przypadku optymalna.

2. Oczko wodne wyłożone folią

Gdy stwierdzimy pojedyncze pęknięcie lub przedziurawienie folii, należy spuścić odpowiednią ilość wody, odsłonić to uszkodzone miejsce, oczyścić je i osuszyć. Do załatania pęknięcia może posłużyć łatka z tego samego materiału, co dno oczka. Łatka powinna być przyklejona specjalnym wodoodpornym klejem do grubych folii lub mocną taśmą dwustronną. Możesz też użyć specjalnych samoprzylepnych łatek przeznaczonych właśnie do naprawy takich uszkodzeń w folii.

Jeśli uszkodzeń folii jest dużo więcej, będziesz musiał niestety wymienić całą wykładzinę.

3. Zbiorniki betonowe lub oczka wodne z kamieni

Na skutek działania mrozu lub osadzania się ziemi zbiornik betonowy może również ulec uszkodzeniu. Odkrycie takich nieszczelności może być dość trudne, ponieważ woda może wyciekać nawet przez niewielkie wąskie rysy. Nawet takie prawie niewidoczne pęknięcia należy trochę rozkuć i oczyścić. Powstałą szczelinę trzeba wypełnić specjalną zaprawą cementową i pozostawić do wyschnięcia.  Na koniec miejsca te trzeba pokryć środkiem uszczelniającym.

Oczko wodne na wiosnę – klarowność wody

Gdy już sprawdzisz stan szczelności oczka i naprawisz uszkodzenia dna powstałe zimą, możesz zająć się  przygotowaniem do oczyszczenia wody w zbiorniku. Jeśli woda w oczku jest w bardzo złej kondycji, jest zielona i bardziej przypomina bagno niż ładną sadzawkę, konieczna jest całkowita wymiana wody.

Odmulanie dna zbiornika

Prace można zacząć od odmulenia dna, co zapewni większą klarowność wody.

Odmulanie dna zbiornika wykonaj, gdy temperatura w oczku wodnym na trwałe przekroczy już 10°C. Wtedy włąśnie będące na dnie ryby (o ile nie zimowały poza oczkiem) przebudzą się z letargu. Bezpiecznie jest wtedy odłowić je i do czasu oczyszczenia wody z mułu trzymać poza zbiornikiem. Muł w oczku wodnym powoduje nie tylko jego stopniowe spłycanie. Przyczynia się też do rozwoju glonów i nasycenia wody gazami pochodzącymi z procesów gnilnych. Dlatego też tak istotne jest regularne odmulanie dna oczka wodnego.

Mniejsze zbiorniki należy oczyszczać z mułu co roku, a głębsze można odmulić raz na kilka lat. Do tego celu wykorzystuje się specjalistyczne odkurzacze do mułu, można również zaaplikować biopreparat do odmulania dna.

Wymiana części wody w oczku

W celu zwiększenia klarowności wody w oczku wodnym niektórzy ich posiadacze wymieniają też część (około ¹/₃) wody na wodociągową.

Jeśli planujesz tak zrobić, trzeba będzie filtry zasiedlić na nowo koloniami bakterii nitryfikacyjnych. Po około 20 dniach będą już właściwie pełnić swoją funkcję. Szczep bakterii można zakupić w sklepie akwarystycznym. Oczywiście, podmiana części wody zasadna jest bardziej w przypadku zbiorników o niewielkiej pojemności. Większe oczka to najczęściej już ustabilizowane zbiorniki, nie powinno się więc zaburzać w nich biotopu.

Badanie jakości wody – PH, twardość węglanowa (KH) i azotyny

Ważne jest też zbadanie pH wody i ustabilizowanie jej do pożądanych warunków, określenie twardości węglanowej wody oraz zawartości azotynów i fosforanów. Ten etap przygotowania oczka wodnego do wiosny jest niezmiernie istotny, bo przy zaniedbaniu go stworzymy warunki sprzyjające dynamicznemu rozwojowi glonów.

Ustabilizowane pH w zbiorniku powinno wynosić pomiędzy wartościami 7,4 – 8,4, a twardość węglanowa powyżej 5°. Zawartość azotynów w ustabilizowanym chemicznie oczku wodnym powinna wynosić do 0,3 mg/l, zaś fosforanów – 0,035 mg/l.

Badania można przeprowadzić testerami dostępnymi w sklepach ogrodniczych, zoologicznych lub akwarystycznych albo zlecić zbadanie próbki w lokalnej stacji Sanepidu. Poziom kwasowości i twardości węglanowej wody oraz wysoką zawartość fosforanów można wyregulować stosując do tego celu specjalne substancje biologiczne lub chemiczne.

Nadmierną ilość związków azotu można usunąć poprzez podmianę części wody na tę wodociągową. Przy poziomie azotynów przekraczającym 0,3 mg/l wystarczy podmiana 30% wody; przy stężeniu 0,7 mg/l należy wymienić 60% wody. Gdy ich poziom przewyższy 1,0 mg/l wody trzeba wypompować całą wodę z oczka i wymienić ją na wodociągową, stosując dodatkowo specjalne uzdatniacze wody.

Przegląd stanu technicznego filtrów, pomp, lamp UV

Częściowa wymiana wody to również dobry moment na dokonanie przeglądu całego mechanicznego wyposażenia oczka wodnego: filtrów, pomp i sterylizatorów UV.

Jeżeli urządzenia zimowały w wodzie, trzeba je wyciągnąć i oczyścić z osadów oraz przepłukać czystą wodą przed ponownym zamontowaniem. Warto też obejrzeć dokładnie wszystkie węże odprowadzające wodę do filtrów, fontann i kaskad. Często z powodu mrozów zdarza im się popękać. Uszkodzenia należy naprawić.

Jeśli posiadasz w swoim oczku wodnym filtr z lampą UV, koniecznie sprawdź kiedy ostatnio wymieniałeś żarnik UVC w lampie. Należy je wymieniać maksymalnie co dwa sezony – producenci deklarują ich trwałość od 8.000 do 9.000 godzin pracy. Często stosuje się jednak praktykę corocznej wymiany promiennika UVC.

Walka z glonami

 Oczko wodne w przededniu wiosny jest zbiornikiem, w którym są nader sprzyjające warunki do rozwoju glonów. Szczególnie, jeśli:

• zbiornik nie został na czas odmulony,
• część wody została podmieniona ale nie ustabilizowano jej pH,
• filtry, pompy i sterylizatory UV zimowały poza zbiornikiem i nie rozpoczęły jeszcze pracy,
• nadbrzeżne sitowie było zasilane nawozami i dostały się one wraz z opadami do zbiornika.

Opisane czynniki, w połączeniu z wzrostem temperatury wody i zwiększoną ilością promieniowania UV pochodzącego ze słońca prowadzą do dynamicznego rozwoju glonów.

Glony w oczku wodnym będą rozwijać się błyskawicznie w sytuacji, gdy po zimie dopiero wprowadzamy do zbiornika roślinność przebywającą dotychczas poza oczkiem wodnym. W warunkach, gdzie nie ma żadnej w zasadzie konkurencji (brak równowagi biologicznej i nadmiar odżywczych związków azotu) glony będą rozwijać się o wiele szybciej, niż w zbiorniku zasiedlonym już przez roślinność.

Jak walczyć z glonami w oczku wodnym?

Do dyspozycji jest kilka metod i dobrze jest korzystać z nich jednocześnie.

Doświadczeni posiadacze oczek wodnych zalecają umieścić w wodzie tuż po zejściu lodu z oczka kwaśny torf o odczynie pH 3,2-4,5 na 2-4 tygodnie. Podobne warunki może stworzyć umieszczenie słomy jęczmiennej lub szyszek olchowych. Rozwiązanie to zakwasza wodę, skutecznie powstrzymując rozwój i ekspansje glonów już na samym początku. Jest też nieszkodliwe dla większości bytujących normalnie w oczku organizmów.

Do tego trzeba też szybko zapewnić właściwą filtrację i sterylizację wody. Dobre napowietrzenie wody i zastosowanie właściwych dla objętości zbiornika sterylizatorów UVC powinno wraz z doborem odpowiednich typów roślin powstrzymać niekontrolowane ataki glonów na wiosnę.

Dobierając lampę UV do wielkości zbiornika wodnego najlepiej kierować się zasadą 1W mocy na 1000 litrów wody w zbiorniku.

Lampa UV spełnia w oczku wodnym kilka zadań:

• zapobiega intensywnemu rozwojowi glonów i kwitnięciu wody w zbiorniku,
• powstrzymuje namnażanie się mikroorganizmów,
• w połączeniu z filtrem – zapewnia bardzo wysoki poziom oczyszczania wody.

W filtrze z lampą UV zamontowany jest specjalny promiennik UVC, emitujący promieniowanie ultrafioletowe o długości fali w zakresie 200-280nm. Promieniowanie UVC uszkadza jądra komórkowe, mitochondria i inne części mikroorganizmów. W ten sposób wpływa na ich zdolność do namnażania się. Filtr UV, dzięki umieszczeniu w nim promiennika UVC, usuwa z przepływającej przez niego wody także bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki.

Masz oczko wodne w ogrodzie? Jakie prace pielęgnacyjne przeprowadzasz wczesną wiosną? Jak przezimowały Twoje ryby i rośliny? Podziel się w komentarzu swoimi doświadczeniami.

Polecane produkty