Zakładamy akwarium – co będzie potrzebne?

Chcesz mieć w domu piękne akwarium, które będzie ozdobą pokoju, ale nie bardzo wiesz co na początku powinieneś zrobić? Pokażę Ci, nad czym musisz się zastanowić, co zaplanować i od czego zacząć zakładając akwarium.

Planowanie to niezwykle ważny etap zakładania akwarium. Łatwiej poradzisz sobie z problemami, które na pewno pojawią się na początkowym etapie. Nad czym trzeba się więc zastanowić?

• Gdzie możemy postawić akwarium?
• Jaki typ i wielkość zbiornika wybrać?
• Jakie wybrać podłoże, rośliny, obsadę i elementy ozdobne?
• Jaki dobrać filtr i grzałkę do naszego akwarium?
• Ile światła będą potrzebowały nasze rośliny – wybór oświetlenia.
• Jakie są etapy zakładania akwarium i co będzie nam do tego potrzebne?
• Kiedy można wpuścić rybki?

Niestety, często sprzedawcy w sklepach zoologicznych nie informują o tym, jak wygląda cały proces zakładania akwarium i że nie należy się z tym spieszyć.

„W akwarystyce pośpiech jest wskazany wyłącznie przy zbieraniu wody z pękniętego akwarium”.

1. Gdzie ustawić akwarium? Wybieramy miejsce

Akwarium powinno być ozdobą naszego pokoju, jednak musimy kierować się też względami bezpieczeństwa. Zaaranżowane akwarium zalane wodą może ważyć nawet i kilkaset kilogramów (1 litr wody to ok. 1 kg + szkło, podłoże, kamienie itd.). Dlatego trzeba upewnić się, czy obciążenie stropu jest dostosowane do wybranego litrażu zbiornika, a także, na wszelki wypadek, ubezpieczyć mieszkanie przed zalaniem.

Ważne jest również umiejscowienie zbiornika z dala od okien, ponieważ światło słoneczne będzie miało wpływ np. na rozwój glonów. Początkującym akwarystom polecam wybór miejsca, gdzie dochodzi rozproszone światło słoneczne.

2. Jakie akwarium wybrać? Wybieramy wielkość i typ zbiornika

Akwaria dostępne są we wszelkich możliwych rozmiarach i kształtach – jego końcowy wygląd zależy od naszej wyobraźni, ilości miejsca w pokoju i oczywiście od naszych możliwości finansowych. Należy pamiętać jednak, że wyszukany kształt akwarium może znacznie utrudnić jego późniejszą pielęgnację i czyszczenie.

Akwarium nie może być też zbyt małe – musisz pamiętać, że każda ryba powinna mieć odpowiednią ilość miejsca do życia. Małe akwarium możesz kupić, gdy chcesz hodować krewetki, ślimaki lub zrobić np. piękną kompozycję roślinną z korzeniem jako typową dekorację pokoju. Często widzę rodziców z dziećmi kupujących kulę i rybki w sklepie zoologicznym. Nie róbcie tego! Kula nie nadaje się do hodowania ryb. W kuli m.in. nie następuje właściwa wymiana gazowa, woda szybko się brudzi, nie ma jak umieścić filtra czy  grzałki, a ryby nie mają miejsca do życia i bardzo szybko się męczą. Kupno kuli to po prostu nieporozumienie.

Można za to kupić cały zestaw akwarystyczny, tzn. akwarium proste lub profilowane łącznie z pokrywą, oświetleniem, filtrem i grzałką. Każdy element zestawu akwarystycznego można też dobrać indywidualnie, stosownie do własnych potrzeb.

3. Na czym ustawić akwarium? Wybór szafki pod akwarium

Każdy zbiornik musi mieć stabilną podstawę, dlatego musisz dobrać odpowiednią szafkę pod akwarium. Zbiornik stworzy z nią estetyczną całość, a w dodatku będzie komponować się idealnie w swoim otoczeniu.

Ważne są materiał, grubość blatu i wzmocnienia pionowe, dzięki którym to elementom szafka się nie rozpadnie. Szafka pod akwarium powinna mieć odpowiednią wysokość: z łatwością będzie można dostać się do wnętrza akwarium przy pracach porządkowych, przycinaniu roślin czy przy wymianie wody. Szafka powinna być wypoziomowana, a pod sam zbiornik – położona specjalna mata lub jej tańszy odpowiednik (np. cienki styropian lub karimata). Wzorów i kolorów szafek jest bardzo wiele, można spotkać też ciekawe indywidualne projekty szafek wykonanych np. z palet. Inspiracji można poszukać w Internecie.

4. Jakie wybrać podłoże, rośliny, obsadę i elementy ozdobne? Czyli po prostu aranżujemy

Gdy zakładasz akwarium po raz pierwszy, z pewnością będzie to dla Ciebie spore wyzwanie. Ale i duża frajda przy tworzeniu własnego podwodnego świata! Możliwości jest mnóstwo, a Ty możesz wybrać to, co Ci się podoba i co chciałbyś codziennie oglądać. Ogranicza Cię wyłącznie ilość miejsca i Twoje możliwości finansowe.

Przede wszystkim – nie spiesz się! Zakładanie akwarium ma swoją ustaloną kolejność, trwa to dosyć długo. Od momentu zalania wodą musisz poczekać nawet kilka tygodni, aż zbiornik dojrzeje. W filtrze w akwarium muszą zasiedlić się pożyteczne kolonie bakterii przekształcających amoniak w inne, mniej szkodliwe związki azotu (cykl azotowy). Dopiero wtedy można dodawać ryby i inne żywe organizmy do zbiornika.

Na etapie dojrzewania ważną rolę spełnia również oświetlenie akwarium. W tym czasie powinno się doświetlać zbiornik – zaczynając od 4-5 godzin w pierwszym tygodniu i wydłużając czas co tydzień o godzinę, aż do momentu, gdy dojdziesz do 10-12 godzin dziennie.

Podłoże do akwarium

Rodzaj podłoża do akwarium powinieneś dobrać w zależności od charakteru zbiornika i gatunków hodowanych tam ryb akwariowych. Warstwa podłoża w akwarium powinna mieć taką grubość, by rośliny mogły się zakorzenić, a rybki nie dogrzebały się do dna. Zazwyczaj jest to od 4 do 7cm.

Wybierać możesz spośród wielu typów materiałów, rozmiarów, kolorów itp. Najczęściej stosuje się kombinację kilku warstw podłoża naturalnego o różnej granulacji (np. żwir, piasek, kamienie) z podsypką – nawozem dla roślin. Rozwiązanie to zapewni dobry przepływ wody w podłożu, nie doprowadzi do jego zbicia i będzie zapobiegać tworzeniu się stref beztlenowych.

Dla dobrego efektu wizualnego coraz częściej „miesza się” typy podłoża w różnych sekcjach akwarium. Tam gdzie wsadzamy rośliny – żyzne podłoże, a z przodu żwirek i piasek, oczywiście z zastosowaniem separatorów (np. kamyków). Najlepiej też, gdy podłoże w zbiorniku tworzy lekki spad – pomaga to w czyszczeniu dna akwarium z gromadzącego się mułu.

Rośliny do akwarium

W akwarium można posadzić różne gatunki roślin, ale zawsze trzeba stosować się do zasady: niskie z przodu, wysokie z tyłu zbiornika. W akwariach typu nature rośliny są ściśle związane z konkretnym projektem, zazwyczaj jest to kilka gatunków stanowiących trawnik, tło i grupy ozdobne.

Rośliny są bardzo ważnym elementem wodnego ekosystemu. Odpowiadają za utrzymanie równowagi biologicznej w akwarium: w procesie fotosyntezy pobierają szkodliwy dwutlenek węgla, produkują tlen, a dodatkowo – pochłaniają odchody mieszkańców akwarium, produkty rozkładu pokarmu dla rybek i inne obumarłe cząstki. Duża ilość roślin w akwarium stwarza też bezstresowe warunki życia rybkom, dając im schronienie, miejsce do ucieczki lub schowania się przed innymi mieszkańcami akwarium.

Ryby akwariowe i krewetki

Jeśli zdecydujemy się na konkretny typ akwarium (np. akwarium roślinne), musimy sprawdzić jakie ryby akwariowe będą w nim czuły się najlepiej. W akwariach naturalnych, gdzie większy nacisk kładzie się na sam wygląd akwarium, ładnie prezentują się ławice mniejszych rybek – dzięki temu akwarium wydaje się bardziej przestrzenne i większe niż jest w rzeczywistości. Na pewno nie powinny być to rybki „niszczyciele” np. kopiące w podłożu czy podgryzające rośliny. Sprawdzą się tam też krewetki.

Nie istnieją również żadne idealne „przeliczniki” typu „1 cm ryby na X litrów wody”, choć w internecie można znaleźć tego typu wskazówki. Wszelkie metody przeliczania ilości ryb w zbiorniku wskazują jedynie orientacyjne wartości i w każdym akwarium to wygląda inaczej. Na pewno trzeba wykazać odrobinę zdrowego rozsądku i logiki, a ilość ryb uzależnić od ich naturalnych wymagań.

Poza tym pamiętaj, że akwarium to nie tylko sama woda – są jeszcze rośliny, podłoże, korzenie, kamienie i filtr czy grzałka, które też zajmują określoną objętość zbiornika. Będzie ona przez to znacznie mniejsza niż wyjściowy litraż pustego akwarium. To zawsze bierz pod uwagę wybierając ilość i wielkość ryb.

Elementy ozdobne

Samą ozdobą akwarium mogą już być rośliny i ryby, ale możesz wykorzystać dodatkowo korzenie, kamienie czy ciekawe tło. Nie wszystkie materiały są neutralne; niektóre będą barwiły wodę, zmieniały jej pH, miały ostre krawędzie, a nawet mogą być trujące dla ryb i roślin.

5. Jakie wyposażenie? Wybór oświetlenia, filtra i innych urządzeń do akwarium

Gdy już wybierzesz rodzaj akwarium, podłoże, rośliny i ryby, jakie będziesz pielęgnować, możesz zabrać się za dobór technicznego wyposażenia akwarium: filtra, grzałki i oświetlenia. Dobór światła sprawia zazwyczaj najwięcej kłopotów. Często na początku jest niezadowalający – wiąże się z dopasowywaniem różnych kombinacji oświetlenia na zasadzie metody prób i błędów, aż do osiągnięcia oczekiwanych efektów.

Filtr do akwarium

Poprawna filtracja w akwarium to nieodzowny element zdrowego i czystego zbiornika. Przy nieodpowiednim filtrze w akwarium w szybkim tempie rozwiną się glony, a parametry wody ulegną pogorszeniu, co może wiązać się nawet z utratą ryb i roślin. Na czym polega filtracja? Mówiąc w skrócie: woda przepuszczana jest przez odpowiednio dobrane materiały filtracyjne, dzięki czemu usuwane są z niej różne zanieczyszczenia.

Filtracja biologiczna odbywa się zarówno w filtrze, jak i w samym zbiorniku. Wewnętrzny wkład filtra, ale też rośliny i podłoże stanowią olbrzymią powierzchnię dla osadzania się pożytecznych bakterii. Podczas filtracji mechanicznej wkład znajdujący się w filtrze np. gąbka, włóknina, wychwytuje większe zanieczyszczenia w akwarium. Filtracja chemiczna usuwa z wody szkodliwe substancje np. resztki leków, toksyny, metale ciężkie, chlor itp.

Jaki więc wybrać typ filtra? W małych akwariach swoje zadanie dobrze spełnią filtry wewnętrzne, ale też zewnętrzne filtry kaskadowe. Do większych zbiorników często wybierane są filtry kubełkowe. Dla największych akwariów z dużą populacją ryb dobrym rozwiązaniem są filtry zewnętrzne przelewowe.

Grzałka i utrzymanie odpowiedniej temperatury

Jak utrzymać odpowiednią temperaturę w akwarium? Przyjmuje się zazwyczaj, że woda w akwarium powinna mieć temperaturę w granicach 23 – 26^oC.

Przed doborem grzałki – najlepiej z termostatem – należy dokładnie sprawdzić, jakie zapotrzebowanie na temperaturę mają wybrane przez nas rośliny i rybki. Najkorzystniej byłoby, gdyby były z jednej strefy klimatycznej. Przed zakupem odpowiedniej mocy grzałki należy wziąć pod uwagę to, że inne urządzenia zamontowane w akwarium (np. filtr czy oświetlenie) będą podwyższać temperaturę wody.

Oświetlenie do akwarium

Dobór oświetlenia do akwarium, jak i innych akcesoriów, zależy od rodzaju zbiornika.

W akwarium słodkowodnym, zwłaszcza przy doborze oświetlenia do akwarium roślinnego niezwykle ważny jest wykres widmowy jakim charakteryzuje się świetlówka T5, T8 czy lampa LED. Światło jest niezbędne roślinom do przeprowadzania procesu fotosyntezy. Najlepsze przyrosty i wybarwienie roślin można uzyskać stosując widmo o długości fali 400 – 470nm (barwa niebieska) i 620 – 680nm nawet do 720nm (barwa czerwona). Oczywiście ważna jest też ilość światła i jego barwa, czyli to, co widzi nasze oko. Oświetlenie w akwarium pełni przecież również funkcję dekoracyjną.

W przypadku oświetlenia akwarium morskiego większe znaczenie ma temperatura barwowa światła. Dobrze dobrane światło umożliwi właściwy przebieg procesów fizykochemicznych w wodzie i zapewni w ten sposób stabilne warunki biologiczne.

Jakie wybrać oświetlenie do akwarium? Dostępnych jest wiele źródeł światła o różnych wykresach widmowych, temperaturze barwowej, mocy i strumieniu świetlnym, wybór jest więc ogromny:

• świetlówki T5
• świetlówki T8
• tuby LED (tzw. świetlówki LED) T5 i T8
• lampy LED z zasilaczami
• wymienne moduły LED zastępujące świetlówki w akwarium np. RETROFIT firmy AQUAEL
• lampy HQI tzw. żarniki
• świetlówki kompaktowe do akwarium

Pamiętaj! Kupując świetlówkę czy lampę LED musisz ją czymś zasilać i gdzieś zamontować. Lampa LED z kompletnym zasilaczem może być od razu zamocowana w pokrywie akwarystycznej lub na bokach akwarium. Jeśli jest to świetlówka T5 czy T8, to trzeba zaopatrzyć się w belkę lub oprawę zwieszaną nad akwarium lub choćby w pokrywę z oprawkami i odpowiedni statecznik.

Założyłeś swoje pierwsze akwarium i chcesz się nim pochwalić? Napisz w komentarzu z jakimi problemami się spotkałeś przy planowaniu zbiornika. Jakie wybrałeś rośliny i obsadę na początek, czy miałeś kłopot z doborem światła. Podziel się swoim doświadczeniem.