Oświetlenie do terrarium – jakie wybrać?

Terrarium jest zbiornikiem przystosowanym do hodowli zwierząt egzotycznych, przede wszystkim gadów i płazów, ale również pajęczaków, owadów, mięczaków czy skorupiaków. Jest to zbiornik o zazwyczaj szklanych ścianach, przypominający akwarium. Egzotyczne zwierzęta wymagają oczywiście zapewnienia im warunków jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Niezbędne jest tam też odpowiednie światło, które w warunkach „domowych” zastąpione jest sztucznym oświetleniem.

Oświetlenie danego terrarium będzie się oczywiście różnić w zależności od hodowanych w nim gatunków: każde zwierzę wymaga nie tylko innej długości dnia i nocy, ale i stosownej temperatury i wilgotności powietrza niezbędnych do przetrwania.

Jeżeli zaczynasz dopiero swoją przygodę z terrarystyką, znajdziesz tutaj kilka podpowiedzi jakie oświetlenie możesz zastosować w swoim terrarium.

Oświetlenie terrarium… i nie tylko

Na początek – pamiętaj, że oświetlenie terrarium ma za zadanie nie tylko dostarczyć dostateczną ilość promieniowania, ale też zapewnić hodowanym stworzeniom (szczególnie zmiennocieplnym) stosowną do ich wymagań temperaturę otoczenia. I to zarówno w dzień, jak i w nocy. Dlatego, dobierając oświetlenie, trzeba zadbać o światło dzienne i nocne oraz o źródło energii cieplnej.

Do tego ostatniego celu stosuje się różne rozwiązania techniczne: promienniki podczerwieni, kable i maty grzewcze oraz żarówki grzewcze. Te ostatnie są chyba najczęściej wybieranym rozwiązaniem i mogą być zastosowane samodzielnie oraz jako wspomaganie do głównego ogrzewania terrarium. Są m.in. klasyczne, emitujące dodatkowo promieniowanie UVA, kierujące światło i energię cieplną w jednym tylko kierunku punktowe lustrzanki, wreszcie żarówki tzw. nocne, emitujące światło i energię cieplną dla zwierząt o nocnym trybie życia. Obecne na rynku żarówki grzewcze do terrariów dostępne są zazwyczaj w czterech kolorach: białe i bladoniebieskie światło wykorzystamy do ogrzania terrarium w dzień, rubinowe i granatowe – w nocy.

Dobierając ogrzewanie do terrarium, pamiętaj, by dostosować jego moc do potrzeb mieszkańców zbiornika i jednocześnie – by zachować właściwą wysokość instalacji źródła światła/ciepła i zapewnić urządzeniu ochronę (założyć obudowę) przed przypadkowym dotknięciem przez mieszkańca terrarium.

Promieniowanie UV i jego wpływ na mieszkańców terrarium

Promieniowanie świetlne (widzialne i niewidzialne) oddziałuje na zwierzęta zamieszkujące terrarium. Ich zdrowie, właściwe zachowanie i wybarwienie zależeć będzie od określonej ilości dostarczonego promieniowania UVA i UVB.

Większość gatunków zwierząt do właściwego bytowania potrzebuje dawki promieniowania ultrafioletowego przez przynajmniej 10-12 godzin na dobę. Dlatego tak ważne jest zapoznanie się z potrzebami trzymanych w terrarium gatunków, by później uniknąć kłopotów. Jaki wpływ na mieszkańców terrarium ma promieniowanie UV?

Zacznijmy od długości fali. Promieniowanie UVA cechuje się długością fali 315-400 nm, UVB – 280-315 nm, zaś UVC – 200-280nm.

Promieniowanie UV typu A, składnik światła dziennego, wzmaga apetyt stworzeń, pobudza ich ruchliwość i aktywność. Poprawia też wybarwienie oraz ma wpływ na zachowania osobników wobec siebie (zachowania socjalne i rozpłodowe, właściwa percepcja otoczenia).

Promieniowanie UV typu B to z kolei lepsza zdolność do produkcji witamin z grupy D. Pomaga, zwłaszcza u gadów, metabolizować wapń i zapobiega chorobom układu kostnego. Z punktu widzenia użytkownika terrarium, promieniowanie UVB jest najbardziej pożądane – wzmaga również odporność organizmów żywych. Instalowane jest zazwyczaj jako tzw. wyspa ciepła (gdzie zwierzęta wystawiają się na działanie promieni) lub emitujące promieniowanie całościowo, tzw. flood.

Wreszcie – promieniowanie UV typu C – ma właściwości bakteriobójcze. Nie stosuje się go w terrariach ze względu na swój szkodliwy wpływ na organizmy żywe. Wykorzystuje się je do sterylizacji akwariów, oczek wodnych i innych zbiorników wodnych zagrożonych porostem i rozkwitem glonów.

Rodzaje oświetlenia do terrarium

W terrariach stosuje się różne rodzaje oświetlenia: począwszy od klasycznych żarówek, przez świetlówki kompaktowe (z gwintem), kończąc na świetlówkach przeznaczonych stricte do terrariów.

Żarówki grzewcze do terrarium stosuje się przede wszystkim jako źródło światła oraz ogrzewania (emitują penetrujące tkanki głębokie promienie podczerwone). Ich skuteczna żywotność wynosi około 4 miesięcy pracy. Na rynku znajdziemy sporo rozwiązań z przeznaczeniem do zastosowania w terrariach. Różnią się one i mocą, i ilością emitowanego ciepła; niektóre produkty służą wyłącznie do zapewnienia mieszkańcowi terrarium ciepła. Jako samodzielne źródło sprawdzą się w hodowli bezkręgowców, nocnych płazów i gadów.

Świetlówki kompaktowe instaluje się raczej jako źródło światła, niż źródło światła i energii cieplnej, nie emitują one bowiem zbyt wiele ciepła. Zachowują  cechy świetlówek, ale dostosowane są do oprawek z tradycyjnym gwintem żarówki (np. E27), mają też wbudowany starter. Producenci dobierają ich parametry tak, by zapewnić mieszkańcom terrarium odpowiednią ilość promieniowania UV-A i UV-B. Znajdziemy modele zapewniające ilość światła i promieniowania UV podobną, jak w warunkach tropikalnych, pustynnych lub umiarkowanych.

Świetlówki terrarystyczne T8

Popularnym rodzajem oświetlenia do terrariów są świetlówki terrarystyczne T8, np. Reptistar firmy Sylvania, Reptilight produkcji Narva, czy mniej popularne świetlówki Opti Reptile firmy Diversa.

Dostarczają one egzotycznym zwierzętom niezbędną do życia i właściwego rozwoju ilość światła widzialnego i promieniowania ultrafioletowego. Szerokie spektrum działania (oświetlają całą długość zbiornika) zapewnia wygodę użycia świetlówek terrarystycznych; do tego ich światło zapewnia dobre wybarwienie eksponowanych w terrariach gatunków zwierząt. W ofercie dostępne są modele świetlówek o parametrach odwzorowujących warunki klimatyczne dla różnych gatunków zwierząt, to jest z właściwie zbilansowanym dla danej strefy klimatycznej stosunkiem promieniowania UVA do UVB. Świetlówki UV należy wymieniać co 8-10 miesięcy, ponieważ emisja promieniowania UV  zmniejsza się wskutek zużycia się lamp.

Zarówno świetlówki rurowe T8 tzw. jarzeniówki, jak i kompaktowe najlepiej jest instalować wraz z odbłyśnikami i dodatkowymi źródłami promieniowania cieplnego.

Masz terrarium i chcesz podzielić się swoim doświadczeniem? Napisz w komentarzu jakie źródła światła stosujesz w swoim terrarium.

Polecane produkty